Pagina's

zaterdag 25 oktober 2014

De Veka Print

In de kerk waar mijn grootouders hun gouden jubileum vierden, mijn jongste nicht haar plechtige communie deed, mijn grootouders werden begraven, mijn vrouw en ik en later nogal wat vrienden in het huwelijk traden en waar ik de voorbije jaren wel eens binnenkwam als weer eens iemand die me nauw aan het hart lag werd begraven, ging ik gisteren naar een muziekconcert.
An Pierlé gaf er een sereen kerkconcert. Getooid in een witte jurk en met haar tere witte huid en blonde haar leek ze op de maagd Maria en dat paste wel in de kerk van het Onbevlekt Hart van Maria in die stille wijk. Ze zei niet veel, An, maar zong des te meer en dat deed ze even goed als haar zwarte tegenpool naast haar. Het was wennen om uit dat kerkorgel andere klanken te horen dan de intro’s van de liederen die nog steeds in mijn hoofd klinken. ‘Want van U is het koninkrijk, en de kracht, en de heeheeheerlijkheid in eeuwigheid. Amen’.

Het is een mooie kerk, daar op die Wijnberghoek. Geen neo-stijl zoals de meeste kerken in Vlaanderen en dus geen would-be-gotiek of would-be-romaanse stijl. Maar een sobere, haast contemplatieve open ruimte zonder storende en vaak foeilelijke versieringen en decoraties en vreemde symbolen en schilderijen die geen moderne parochiaan nog begrijpt. Het was bij aankomst wellicht schrikken voor An Pierlé en haar muzikanten: in deze kerk zouden de bombastische orgelklanken en het frêle engelengezang het door hen gewenste effect vast niet opwekken. De kerk staat er amper een halve eeuw en is een ontwerp van de Nederlandse monnik Hans Van der Laan. ‘De adel van de kerk zit hem in de eenvoud van het ontwerp,’ verdedigde de pater-architect zijn toen vaak gecontesteerd bouwwerk. Maar als je de toren naast de kerk bouwt, moet je niet op handgeklap van de omwoners rekenen.
En dus liep ook deze kerk leeg. Het cultuurcentrum heeft er vanaf nu misschien wel een nieuwe concertzaal bij. Het gebouw biedt perspectieven. Een degelijk orgel, een groot podium, mooie (beschermde!) zitbanken, goede akoestiek, veel parkeergelegenheid in de buurt. Ik zie uit naar meer moois.

Ik ben pro kerkenplan. Ik heb geen leedvermaak om het leeglopen van kerken (ik gun iedereen alles), maar zie met lede ogen aan dat de grootste en vaak mooiste gebouwen in steden en gemeenten geen geloofwaardige bestemming meer hebben en stilaan gaan verkommeren. In een buurgemeente gaan ze petanquebanen in de kerk aanleggen: laat me toe dat erg oneerbiedig te vinden. Daarvoor zouden mijn grootouders in hun kist minstens onwennig op hun zij gaan liggen. Maar een mooi muziekconcert, een fijne theatervoorstelling, een leuke tentoonstelling? Waarom niet. Het brengt mensen samen en het houdt het monumentale gebouw in de kern van de leefgemeenschap overeind. Dan kan misschien ook het plafond in de kerk van Van der Haar hersteld worden, want ik vermoed dat ook hij op dit moment op zijn zij in zijn kist ligt.

Vreemd hoe moeilijk het is om te wennen aan het idee dat onze religieuze gebouwen een nieuwe bestemming moeten krijgen. De bibliotheek in de kerk? Mijn voorstel werd een tiental jaar geleden nog als niet serieus en zelfs oneerbiedig van tafel geveegd. Andere gebouwen hebben die groeipijnen niet. Zowat een jaar geleden reed Wannes Cappelle door de gemeente waar hij zijn kindertijd en jeugd doorbracht en verbaasde hij zich over het verdwijnen van de schoolgeriefwinkel Veka Print op de Grote Markt. ‘Stel je voor, Wevelgem zonder de Veka Print?’ Maar ziet, in het pand heeft zich ondertussen een schoonheidsinstituut gevestigd. Het gaat vanzelf. Operaregisseur Gilbert Deflo kwam vijftien jaar geleden in Wevelgem nadat hij er tientallen jaren niet was geweest en zocht naar de sombere donkere muren van de soldatenkazernes langs de luchthaven. Ze waren gesloopt en schreeuwlelijke winkelpanden kwamen in de plaats. ‘Het lijkt Tokyo wel,’ riep hij verbouwereerd. Sindsdien wonen we met zijn allen zonder probleem in Klein Tokyo en geen haan die nog kraait naar de ooit zo vertrouwde naar Koude Oorlog ruikende betonplaten langs het vliegveld.

Maar, maar… wat dan met de ware gelovigen, hoor ik u vragen. Uiteraard kunnen zij verder hun geloof belijden. Maar het kan eigentijdser. Een schooldirecteur vroeg me een tijd geleden of hij een auteurslezing van mij mocht filmen. ‘Dan moeten wij u volgend jaar niet opnieuw uitnodigen,’ zei hij. Zo erg! Hij mocht niet filmen en ik ging niet meer naar zijn school terug. Maar voor de eucharistieviering kan de misfilm wel een oplossing zijn. Een vooraanstaand regisseur - minstens Erik Van Looy, Jan Verheyen of Stijn Coninx - kan het scenario van de perfecte mis schrijven. Vervolgens gaat een filmteam in elke parochiekerk de typemis opnemen - bij voorkeur met de bisschop zelf achter het altaar. Denk er goede voorlezers, verse kaarsen en de beste gregoriaanse koren bij. Elk weekend wordt de film op vaste tijdstippen vertoond op het grote scherm van OC De Kerk. Alleen voor het uitdelen van de hosties moet een medewerker van het cultuurcentrum worden ingezet. Al zijn ook hier misschien eigentijdse oplossingen: die zelfuitleenbalie van de bibliotheek of de ticketautomaat van het cultuurcentrum moet het toch ook lukken om op een deftige manier hosties aan de man en vrouw te brengen.

Zag je ook het verdriet op het gezicht van de parochiale medewerker van Anzegem die het uitbranden van zijn kerk aanzag? Niet alleen zijn kerk, ook zijn leven stortte in. Hij beleefde zijn persoonlijke nine eleven. 
Ik wil het liever niet meemaken. Het is hoog tijd dat we onze kerken omarmen.

https://www.youtube.com/watch?v=k2CFDsG_oxg